Money9: લાખો લોકો પ્રોપર્ટી સાથે જોડાયેલા વિવાદમાં અજાણતાં જ કોઇને કોઇ રીતે ફસાઇ જાય છે. આનું કારણ છે પ્રોપર્ટી ખરીદતી વખતે બધા દસ્તાવેજોની બરોબર તપાસ ન કરવી..આનું પરિણામ એ આવે છે કે તમારે વર્ષો સુધી કોર્ટ-કચેરીના ચક્કર લગાવવા પડે છે. અદાલતોમાં આવા કેસોની શું છે સ્થિતિ..આવો તે પણ જોઇ લઇએ.
કોર્ટમાં પ્રોપર્ટીને લગતા કેસોનો ભરાવો
થિંક ટેન્ક, સેન્ટર ફોર પોલિસી રિસર્ચના વર્ષ 2019ના એક રિપોર્ટ અનુસાર ભારતમાં 77 લાખ લોકો જમીન કે પ્રોપર્ટી વિવાદમાં ફસાયેલા છે. આ વિવાદ 25 લાખ હેક્ટર જમીન સાથે જોડાયેલો છે. સાથે જ અંદાજે 200 અબજ ડોલરનું રોકાણ જોખમમાં છે. દેશની બધી સિવિલ કોર્ટોમાં કુલ કેસમાંથી લગભગ 66 ટકા જમીન કે પ્રોપર્ટીને લગતા કેસો છે. તો સુપ્રીમ કોર્ટે જેટલા કેસોમાં ચુકાદો આપ્યો છે તેમાંથી અંદાજે 25 ટકા કેસો જમીન વિવાદ સાથે સંબંધિત છે.
તમે જોયું હશે કોર્ટોમાં પ્રોપર્ટી સાથે જોડાયેલા કેસોની હાલત શું છે. લાખો લોકો પરેશાન છે. જો તમે પણ કાયદાની ચુંગાલમાં ફસાવવા નથી માંગતા તો થોડાક ઇન્વેસ્ટિગેટિવ થવાની જરુર છે. એટલે કે જે પ્રોપર્ટી ખરીદવા જઇ રહ્યા છો તે અંગે થોડુક હોમવર્ક કરવાની. આવો જાણીએ કઇ વાતો પર અમલ કરીને તમે જીવનભરના ટેન્શનથી બચી શકો છો.
શું ધ્યાનમાં રાખશો
– મકાન ખરીદો કે જમીન..ટાઇટલ ડીડ એટલે કે રજિસ્ટ્રી જરુર ચેક કરો. આનાથી એ ખબર પડે છે કે પ્રોપર્ટીનો માલિકી હક અત્યારે કોની પાસે છે. આ ઉપરાંત, સાત-બારના ઉતારા અને સર્ચ રિપોર્ટથી જુના માલિકોની વિગતો મળે છે. જમીનના કેસમાં સ્થળ તપાસ જરુર કરાવો. ઓથોરિટી કે રજિસ્ટર્ડ સોસાયટીની જમીન છે તો લે-આઉટ પ્લાન જરુર જુઓ. ફ્લેટ ખરીદો ત્યારે ધ્યાન આપો કે ડેવલપરે બિલ્ડિંગ પ્લાન, કમ્પ્લિશન સર્ટિફિકેટ કે ઓક્યુપન્સી સર્ટિફિકેટ સહિત અન્ય જરુરી મંજૂરીઓ કે NOC લીધી છે કે નહીં….પ્રોજેક્ટનું રેરા રજિસ્ટ્રેશન પણ ચેક કરો…
જ્યારે પણ કોઇ સંપત્તિ વેચવામાં કે ટ્રાન્સફર કરવામાં આવે છે તો તેનું મ્યુટેશન થાય છે. સરકારી રેકોર્ડમાંથી એક વ્યક્તિનું નામ હટાવીને બીજી વ્યક્તિનું નામ સામેલ કરવાની પ્રક્રિયાને મ્યુટેશન કહેવાય છે. આવા સંજોગોમાં સરકારી ચોપડે માલિકના નામનો ઉલ્લેખ હોય છે. લીઝ પર લીધેલી સંપત્તિ આ કેટેગરીની બહાર આવે છે. આવી સ્થિતિમાં તમારે જોઇ લેવું જોઇએ કે પ્રોપર્ટી લીઝહોલ્ડ છે કે ફ્રીહોલ્ડ..
પ્રોપર્ટી ખરીદતા પહેલાં એ તપાસ કરી લેવી જોઇએ કે તેની પર કોઇપણ પ્રકારની લોન તો નથી ચાલી રહીને…જો આવુ છે તો પ્રોપર્ટીના માલિકને તેને ક્લિયર કરવા માટે કહો. પ્રોપર્ટી કોઇ કાયદાકીય ચુંગાલમાં ન ફસાયેલી હોવી જોઇએ. પ્રોપર્ટી વેચનારાએ પહેલા કોઇ બીજા સાથે એગ્રીમેન્ટ ન કરાવેલું હોવું જોઇએ. રજિસ્ટ્રી ઓફિસમાં આને ચેક કરી શકાય છે. નહીંતર તમારે કોર્ટ-કચેરીના ચક્કર લગાવવા પડી શકે છે.
રિસેલ હાઉસ કે જુનું ઘર ખરીદતી વખતે પ્રોપર્ટીના માલિક પાસેથી પ્રોપર્ટી ટેક્સની રસીદ જરુર લો. એ પણ જોઇ લો કે પ્રોપર્ટી ટેક્સ સાથે જોડાયેલી કોઇ જવાબદારી તો તેની પર નથી ને… સંબંધિત નગર પાલિકા કાર્યાલયમાંથી પણ તેની જાણકારી લઇ શકાય છે. આ જ રીતે ચેક કરી લો કે મકાન કે વીજળી પાણીનું બિલ બાકી ન હોય. નહીંતો પાછળથી તેને ભરવાનો વારો આવશે.
પર્સનલ ફાઇનાન્સ અંગે લેટેસ્ટ અપડેટ મેળવવા માટે Money9 App ડાઉનલોડ કરો