Money9: તહેવારોની સિઝન આવી ગઈ છે… તમે પણ ખરીદીની તૈયારીમાં હશો…ટીવી, ફ્રીજ, એસી કે બીજું કંઈક…જ્યારે તમે ખરીદી કરો છો, ત્યારે ઘણી વખત નો-કોસ્ટ EMI ઓફર કરવામાં આવે છે… જે રેગ્યુલર EMI થી સંપૂર્ણપણે અલગ હોય છે…આ વિકલ્પનો હેતુ ગ્રાહકોને આકર્ષવાનો છે… જેથી તેઓ મોંઘો સામાન હપ્તેથી સરળતાથી ખરીદી શકે.
નો કોસ્ટ EMIની ઓફર કંઇક આ રીતે આપવામાં આવે છે..તેમાં ગ્રાહક પાસેથી કોઈ વ્યાજ વસૂલવામાં નથી આવતું. ત્યારે સવાલ એ થાય કે આમાં બેંકો કે NBFCનો ફાયદો શું છે? ચાલો સમજીએ…સાથે જ એ પણ સમજીએ કે નો કોસ્ટ EMI માં તમને ફાયદો થાય છે કે નુકસાન.
હકીકતમાં, આ સુવિધા એકતરફ બેંકો અને રિટેલર્સ માટે ફાયદાકારક છે, તો બીજી બાજુ ગ્રાહકો માટે ફાયદાની સાથે-સાથે નુકસાનનો સોદો પણ છે. ગ્રાહક માટે ફાયદો એ છે કે જો તેની પાસે લંપસમ રકમ ન હોય તો તે હપ્તામાં મોંઘી ચીજવસ્તુઓ ખરીદી શકે છે… બેંક અથવા NBFCનો ફાયદો એ છે કે તેનો ધંધો વધે છે… અને દર મહિને નિશ્ચિત આવક આવે છે.. રિટેલર્સનો ફાયદો એ છે કે તેમનું વેચાણ વધે છે…
જ્યારે તમે અપફ્રન્ટ પેમેન્ટ કરીને માલ ખરીદો છો, ત્યારે રિટેલર દ્વારા તમને જે ડિસ્કાઉન્ટ આપવામાં આવે છે તે હિસ્સો નો કોસ્ટ EMI દ્વારા ખરીદીમાં રિટેલર તમારા બદલે બેંકને આપે છે. એટલે કે, તે તમને તેના માર્જિનમાંથી ડિસ્કાઉન્ટ આપતો. તેના બદલે, તે માર્જિનનો એક ભાગ બેંક અથવા NBFC સાથે શેર કરે છે, જેણે તમારા વતી ચુકવણી કરી છે.
ટેક્સ અને ઇન્વેસ્ટમેન્ટ એક્સપર્ટ બલવંત જૈનનું કહેવું છે કે જ્યારે નો કોસ્ટ EMIની વાત આવે છે તો એક વાત ધ્યાનમાં રાખવી જરૂરી છે. જો તમે કોઈપણ પ્રોડક્ટ માટે ઓનલાઈન કે ઓફલાઈન સંપૂર્ણ પેમેન્ટ કરો છો તો જ તમને ક્રેડિટ અથવા ડેબિટ કાર્ડ દ્વારા ચૂકવણી કરવા પર ડિસ્કાઉન્ટ મળે છે… તેનાથી ઉલટું, નો-કોસ્ટ EMIમાં તમને તે ડિસ્કાઉન્ટનો લાભ નથી મળતો. આમાં, રિટેલર તમારી પાસેથી પ્રોડક્ટની સંપૂર્ણ કિંમત વસૂલે છે. તમારી EMI તે કિંમતના આધારે તૈયાર કરવામાં આવે છે.
ચાલો આને એક ઉદાહરણ દ્વારા સમજીએ. ધારો કે તમે એક લેપટોપ ખરીદો છો જેની કિંમત 60 હજાર રૂપિયા છે. વનટાઇમ પેમેન્ટ કરવા પર અમુક ટકા ડિસ્કાઉન્ટ આપવામાં આવે છે. માની લો કે તમને 10 ટકા ડિસ્કાઉન્ટ મળે છે તો 6 હજાર રૂપિયા કાપીને હવે તમારે 54 હજાર રૂપિયા ચૂકવવા પડશે. પરંતુ જો તમે આ લેપટોપ નો-કોસ્ટ EMIમાં ખરીદો છો તો તમને 6,000 રૂપિયાનું ડિસ્કાઉન્ટ નહીં મળે અને તમારી EMI 60 હજારના હિસાબે નક્કી કરવામાં આવશે. આ સિવાય તમારે વ્યાજ પણ ચૂકવવું પડશે.
ઘણી વખત એવું પણ બને છે કે રિટેલર્સ ઇન્ટરેસ્ટ ચાર્જને પહેલેથી જ પ્રોડક્ટની કિંમતમાં ઉમેરી દે છે. અને પછી તમને નવી કિંમતે નો-કોસ્ટ EMI ની સુવિધા મળે છે. તેથી જો તમે નો-કોસ્ટ EMIની સુવિધા સાથે રૂ. 60 હજારનું લેપટોપ ખરીદો છો તો કિંમતમાં કેલ્ક્યુલેટેડ ઇન્ટરેસ્ટ ઉમેરી દેવામાં આવશે.
આવી સ્થિતિમાં, તમારે 60,000 રૂપિયાના લેપટોપ માટે કુલ 66 હજાર રૂપિયાની EMI ચૂકવવી પડશે. તેથી કહેવા ખાતર તો આ એક નો-કોસ્ટ EMI છે પરંતુ તમારી પાસેથી ઇન્ટરેસ્ટ ચાર્જ પહેલેથી જ વસૂલ કરી લેવામાં આવે છે. આ ઉપરાંત, તમારે પ્રોસેસિંગ ફી પણ ચૂકવવી પડશે…તેને ફાઇલ ચાર્જ પણ કહેવાય છે…આ ફી દરેક EMI સાથે ચૂકવવી પડે છે. સાથે જ બેંકો સર્વિસ ચાર્જ પણ વસૂલે છે.
જૈનનું કહેવું છે કે બેંકો અથવા NBFCs જે નો કોસ્ટ EMI ઓફર કરે છે, તેને પ્રોસેસિંગ ફીમાં વસૂલી લે છે. કયાંક ને ક્યાંક તમારા ખિસ્સામાંથી જ વસૂલી લે છે. ક્રેડિટ કાર્ડથી નો કોસ્ટ EMI સુવિધાનો ઉપયોગ કરવા પર તમારે વધુ વ્યાજ ચૂકવવું પડી શકે છે. ઉપરાંત જો તમે સમયસર EMI નહીં ચૂકવો તો તમારા ક્રેડિટ સ્કોરને નુકસાન થઈ શકે છે. આનાથી તમારી લોન લેવાની ક્ષમતાને તો અસર થશે જ સાથે લોન, મોર્ગેજ અને અન્ય ફાઇનાન્સિયલ પ્રોડક્ટ્સ લેવામાં પણ સમસ્યા ઊભી થશે.
આશા છે કે, હવે તમે નો કોસ્ટ EMI ની અસલી કહાની સમજી ગયા હશો. તો, આ વખતે તહેવારોની સીઝનમાં નો કોસ્ટ EMI ખરીદતા પહેલા આ બાબતોને ધ્યાનમાં રાખો.
પર્સનલ ફાઇનાન્સ અંગે લેટેસ્ટ અપડેટ મેળવવા માટે Money9 App ડાઉનલોડ કરો