Money9 Gujarati:
રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા (RBI)ને દેશની તમામ સરકારી, ખાનગી અને સહકારી બેંકોની બોસ ગણવામાં આવે છે. જો રિઝર્વ બેંક સૂચના કે સલાહ આપે તો બેંકોએ તેનું પાલન કરવાનું હોય છે. પરંતુ હવે એવું લાગે છે કે, બેંકો RBIના આદેશોને ઘોળીને પી જાય છે. ખાસ તો, અસુરક્ષિત ઉધાર (unsecured loan)ની બાબતમાં બેન્કો સૂચનાનું પાલન કરતી ન હોવાનું ચિત્ર સામે આવી રહ્યું છે. રિઝર્વ બેંક અનસિક્યોર્ડ લોનને બેંકો માટે એક મોટો ખતરો માની રહી છે પરંતુ બેંકો તેને સ્વીકારી રહી નથી. તેઓ અસુરક્ષિત લોનનું મોટાપાયે વિતરણ કરી રહી છે. તાજેતરના એક રિપોર્ટ અનુસાર, છેલ્લા એક વર્ષમાં દેશમાં ક્રેડિટ કાર્ડની સંખ્યામાં 17 ટકાથી વધુનો વધારો થયો છે. તે જ સમયે, બેંકોની બાકી રકમ લગભગ 25 ટકા વધી છે.
રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયાના ડેટા વિશે વાત કરીએ તો, માર્ચ 2024માં પૂરા થયેલા નાણાકીય વર્ષમાં દેશમાં જારી કરાયેલા નવા ક્રેડિટ કાર્ડની કુલ સંખ્યા 10 લાખને પાર થઈ ગઈ છે. RBI અનુસાર, દેશમાં માર્ચ 2024 સુધી કુલ 10.18 કરોડ ક્રેડિટ કાર્ડ છે, જ્યારે તેના એક વર્ષ પહેલા એટલે કે માર્ચ 2023 સુધી દેશમાં કુલ 8.65 કરોડ ક્રેડિટ કાર્ડ હતા. આનો અર્થ એ થયો કે માત્ર એક વર્ષમાં ક્રેડિટ કાર્ડની સંખ્યામાં 17 ટકાથી વધુનો વધારો થયો છે.
દેશમાં માત્ર ક્રેડિટ કાર્ડની સંખ્યામાં જ વધારો થયો નથી, પરંતુ ક્રેડિટ કાર્ડની બાકી રકમ પણ ખૂબ જ ઝડપથી વધી છે. માર્ચ 2024 સુધીમાં, દેશમાં ક્રેડિટ કાર્ડની બાકી રકમ 2.57 લાખ કરોડ રૂપિયા હતી, જ્યારે માર્ચ 2023માં તે 2.04 લાખ કરોડ રૂપિયા હતી. એટલે કે એક વર્ષમાં 25 ટકાનો જંગી ઉછાળો આવ્યો છે. જ્યારે ક્રેડિટ કાર્ડની બાકી રકમ 2022ની સરખામણીમાં 66.88 ટકા વધી છે. 2022માં 1.54 લાખ કરોડ રૂપિયાનું બાકી હતું.
જો આપણે ક્રેડિટ કાર્ડ માર્કેટ વિશે વાત કરીએ તો તે સંપૂર્ણપણે ખાનગી બેંકોના નિયંત્રણ હેઠળ છે. HDFC બેંક દેશના ક્રેડિટ કાર્ડ માર્કેટમાં 20 ટકાથી વધુ હિસ્સા સાથે મોખરે છે. HDFC બેંકે કુલ 2.06 કરોડ ક્રેડિટ કાર્ડ જારી કર્યા છે, જ્યારે લગભગ 18 ટકાના હિસ્સા સાથે SBI કાર્ડે કુલ 1.89 કરોડ ક્રેડિટ કાર્ડ જારી કર્યા છે. ત્યારબાદ ICICI બેંકે 1.69 લાખ, Axis 1.42 અને કોટક બેંકે 59 લાખ ક્રેડિટ કાર્ડ જારી કર્યા છે. જો કે, હાલમાં આરબીઆઈએ કોટક મહિન્દ્રા બેંકને નવા ક્રેડિટ કાર્ડ જારી કરવા પર પ્રતિબંધ મૂક્યો છે.
પર્સનલ ફાઇનાન્સ અંગે લેટેસ્ટ અપડેટ મેળવવા માટે Money9 App ડાઉનલોડ કરો