Money9: આગ્રાના મનીષ કુમારે કાર ખરીદવા માટે લોન પાસ કરાવી છે. લોનની ઇએમઆઇની ચુકવણી કરવા માટે બેંક મેનેજર તેમને ઇલેક્ટ્રોનિક ક્લીયરિંગ સર્વિસ એટલે કે ઇસીએસ કરાવવાનું કહી રહ્યા છે. મનીષને સમજાતુ નથી કે છેવટે આ ઇસીએસ શું છે અને તેણે આ વિકલ્પની પસંદગી કરવી જોઇએ કે નહીં.
ઇસીએસનો વિકલ્પ ફાયદાનો સોદો
આ ફક્ત મનીષની સમસ્યા નથી. મનીષ જેવા લોકો મોટી સંખ્યામાં ઇસીએસને લઇને મુંઝવણમાં રહે છે. પરંતુ સત્ય તો એ છે કે ચુકવણી માટે ઇસીએસનો વિકલ્પ બેંક અને ગ્રાહક એમ બન્ને માટે ફાયદાનો સોદો છે. સરકારી આંકડા અનુસાર ડિજિટલ લેવડદેવડ ઝડપથી વધી રહી છે. નાણાકીય વર્ષ 2019-20માં દેશમાં 457.20 કરોડ ડિજિટલ લેવડદેવડ થઇ. આ સમયગાળા દરમિયાન 2953 લાખ કરોડ રૂપિયાના વ્યવહારો થયા. વર્ષ 2021-22માં આ ડિજિટલ ટ્રાન્ઝેક્શનની સંખ્યા અંદાજે બેગણી વધીને 884 કરોડ રૂપિયા પર પહોંચી ગઇ. આ સમયગાળા દરમિયાન 3021 લાખ કરોડ રૂપિયાની લેવડદેવડ થઇ. જેમાં ઇસીએસનો મહત્વનો ફાળો રહ્યો. જો દેશમાં ડિજિટલ લેવડદેવડ વધે છે તો ઇસીએસનો વ્યાપ પણ વધવાનું નક્કી છે.
હકીકતમાં, ઇસીએસ એક બેંક એકાઉન્ટથી બીજા એકાઉન્ટમાં પૈસા મોકલવાની ડિજિટલ રીત છે. તમારો ક્રેડિટ સ્કોર સારો બને તે માટે જરુરી છે કે તમે તમારા બધા પેમેન્ટ ડ્યૂ ડેટ પહેલા કરો. જો તમે ઇચ્છો તો તમારા બેંક એકાઉન્ટથી ECS ના તમામ પ્રકારના પેમેન્ટ કરી શકો છો. જો તમારે હોમલોન, પર્સનલ લોન કે ઓટો લોનની ચુકવણી કરવી છે, દરેક સિપ દ્વારા મ્યુચ્યુઅલ ફંડમાં રોકાણ કરવું છે કે તમે દર મહિન એક નિશ્ચિત તારીખે વિજળી, પાણી, ટેલીફોન વગેરેનું બિલ ભરો છો તો તમે તેના માટે બેંકને ઇસીએસ મેન્ડેટ આપી શકો છો. કોઇ લોન કે ક્રેડિટ કાર્ડનું પેમેન્ટ પણ ઇસીએસ દ્વારા કરી શકાય છે.
ઇસીએસના બે પ્રકાર
ઇસીએસ બે પ્રકારના હોય છે. ઇસીએસ ક્રેડટ અને ઇસીએસ ડેબિટ. ઇસીએસ ક્રેડિટ કોઇ સંસ્થા દ્વારા તમારા બેંક એકાઉન્ટમાં ઇલેક્ટ્રોનિક રીતે રકમ જમા કરવાની સરળ રીત છે. ઉદાહરણ તરીકે જ્યારે તમારા ખાતામાં પગાર, પેન્શન અને રોકાણથી રિટર્ન કે ડિવિડન્ડ દ્વારા નિયમિત અંતરે પૈસા આવે છે તો આને ક્રેડિટ ઇસીએસ કહેવામાં આવે છે. જ્યારે તમારા ખાતામાં ચોક્કસ તારીખે લોનની ઇએમઆઇ અને બિલોની ઇલેક્ટ્રોનિક રીતે ચુકવણી થાય છે તો તેને ડેબિટ ઇસીએસ કહે છે.
બેંકિંગ રેગ્યુલેટર આરબીઆઇ તરફથી ઇસીએસની સુવિધા માટે કોઇ ફી રાખવામાં નથી આવી. આ કેસમાં બેંક સ્વતંત્ર છે. જો તે ઇચ્છે તો આ સુવિધા માટે ગ્રાહક પાસેથી ફી વસૂલી શકે છે. ઘણીવાર ક્લિયરિંગ હાઉસના હિસાબે બેંક પ્રતિ ટ્રાન્ઝેક્શન ફી વસૂલે છે. પરંતુ મોટાભાગના કેસમાં બેંક ઇસીએસની સુવિધાનો કોઇ ચાર્જ નથી લેતી.
જ્યારે તમે ઓટો કે હોમ લોન લો છો તો તે 3 વર્ષથી લઇને 25 વર્ષ જેટલા લાંબા ગાળા માટેની હોય છે. જો 20 વર્ષની હોમ લોન છે તો 240 ઇએમઆઇની જો આપણે કેશમાં ચુકવણી કરીએ તો દર મહિને બેંકમાં જઇને ચુકવણી કરવી પડશે. બેંકિંગ એક્સપર્ટ તેમજ ફિનાન્સ કોર્પોરેટ સર્વિસિઝના કો-ફાઉન્ડર એસડી વશિષ્ઠ કહે છે કે ઇસીએસનો વિકલ્પ બેંક અને ગ્રાહક બન્ને માટે જ ઉપયોગી છે. બેંક જો એકવાર મેન્ડેટ કરાવીને આરબીઆઇથી એપ્રુવલ લઇ લે છે તો વાંરવાર કાગળની કાર્યવાહી નથી કરવી પડતી. આનાથી બેંકનો ખર્ચ ઘટે છે.
વશિષ્ઠ કહે છે કે જો ગ્રાહક સમયસર ઇએમઆઇની ચુકવણી નથી કરી શકતો તો તેને એડિશનલ વ્યાજ અને પેનલ્ટી ચુકવવી પડે છે. આ રીતે દર મહિને ચૂકવણીમાં ચૂકની આશંકા બની રહે છે. સાથે જ તેના ક્રેડિટ સ્કોર પર પણ નકારાત્મક અસર પડે છે. આ રીતે જોખમથી બચવા માટે ઇસીએસ દ્વારા ચુકવણી સારો વિકલ્પ છે. જો તમે ઇસીએસનો વિકલ્પ પસંદ કરો છો તો તમારે કેશ જમા કરવા અને ચેક આપવા જેવી ઝંઝટથી છુટકારો મળી જશે. આ રીતે લોન તેમજ બિલોની ચુકવણી માટે ઇસીએસ સારો વિકલ્પ છે.
પર્સનલ ફાઇનાન્સ અંગે લેટેસ્ટ અપડેટ મેળવવા માટે Money9 App ડાઉનલોડ કરો