Money9: શેર માર્કેટ માત્ર શેરો સુધી સીમિત નથી. તેમાં બીજા ઘણાં ફાઇનાન્સિયલ ઇન્સ્ટ્રુમેન્ટ પણ સામેલ છે. આ ઇન્સ્ટ્રુમેન્ટ એક મોટું રિટર્ન પણ આપે છે.
રોકાણકાર પોતાના પૈસા શેર માર્કેટમાં લગાવીને વધારે પૈસા બનાવે છે. કેટલાક રોકાણકાર લાંબાગાળા માટે તો કેટલાક ટુંકાગાળા માટે પૈસા લગાવે છે. સામાન્ય રીતે લોકોને લાગે છે કે શેર માર્કેટમાં ફક્ત શેરોનો જ કારોબાર થાય છે. પરંતુ આવું નથી. શેર ઉપરાંત બીજા પણ ઘણાં ફાઇનાન્સિયલ ઇન્સ્ટ્રુમેન્ટ છે જેનો શેર માર્કેટમાં બિઝનેસ થાય છે.
શેર
શેર, સ્ટૉક એક્સચેન્જની સૌથી લોકપ્રિય ફાઇનાન્સિયલ પ્રોડક્ટ છે. જ્યારે તમે કોઇ કંપનીના શેર ખરીદો છો તો તમે વાસ્તવમાં તે કંપનીમાં આંશિક હિસ્સેદારી લઇ રહ્યા હોવ છો અને કંપનીના શેરધારક બની જાઓ છો. શેરની કિંમતોમાં દરેક વખતે ઉતાર-ચડાવ થાય છે. આ ઉતાર-ચડાવથી ફાયદો અને નુકસાન નિર્ધારિત થાય છે.
ડેરિવેટિવ્સ
એક ડેરિવેટિવ બે પાર્ટીઓ વચ્ચે એક કોન્ટ્રાક્ટ છે. ડેરિવેટિવ્સમાં, રોકાણકાર એક ખાસ દિવસ અને એક ખાસ રેટ પર એસેટ ખરીદવા કે વેચવાનો કોન્ટ્રાક્ટ કરે છે. આ એસેટ શેર, કરન્સી, કોમોડિટી વગેરે સામેલ હોઇ શકે છે. ડેરિવેટિવ્સને સોના અને ક્રૂડમાં રોકાણ માટે પણ ઉપયોગમાં લેવામાં આવે છે. મૂળભૂત રીતે ચાર પ્રકારના ડેરિવેટિવ્સ છે. ફ્યૂચર્સ (વાયદા કારોબાર), ઑપ્શન્સ, ફોરવર્ડ્સ અને સ્વેપ. ડેરિવેટિવ ટ્રેડ અંગે વધારે જાણવા 5paisa.com https://bit.ly/3RreGqO પર જાઓ, જ્યાં તમને ડેરિવેટિવ ટ્રેડિંગ માટે ઘણી પ્રોડક્ટ મળશે.
મ્યુચ્યુઅલ ફંડ (Mutual fund )
મ્યુચ્યુઅલ ફંડ ઘણાં રોકાણકારો પાસેથી નાણાં એકત્રિત કરીને જુદીજુદી એસેટમાં જેવી કે ઇક્વિટી, મની માર્કેટ, બૉન્ડ અને બીજા ફાઇનાન્સિયલ ઇન્સ્ટ્રુમેન્ટ્સમાં પૈસા લગાવે છે. તેમાં તમારા પોર્ટફોલિયોને ફંડ મેનેજર દ્વારા મેનેજ કરવામાં આવે છે. જેનું કામ રોકાણકારોને હાઇ રિટર્ન અપાવવાનું હોય છે. નવા રોકાણકારો અને શેર માર્કેટની ઓછી જાણકારી રાખનારા માટે મ્યુચ્યુઅલ ફંડ એક સારો વિકલ્પ હોઇ શકે છે.
બૉન્ડ (Bonds)
સરકાર કે કંપનીઓ પૈસા ભેગા કરવા માટે બૉન્ડ જાહેર કરે છે. હકીકતમાં બૉન્ડ ખરીદીને તમે આડકતરી રીતે બોન્ડ બહાર પાડનારાને ઉધાર આપો છો. જારીકર્તા તમને આ લોન માટે વ્યાજની ચુકવણી કરે છે. બૉન્ડને રોકાણનું એક સુરક્ષિત સાધન માનવામાં આવે છે. કારણ કે તે રોકાણકારને એક નિશ્ચિત વ્યાજ દર પ્રદાન કરે છે. બૉન્ડને તેની નિશ્ચિત આવકના કારણે ફિકસ્ડ ઇનકમ સિક્યોરિટીઝ પણ કહેવામાં આવે છે.
મુદ્રા (Currency)
કરન્સીને કરન્સી માર્કેટમાં ખરીદી કે વેચી શકાય છે. કરન્સી ટ્રેડિંગમાં બેંક, કંપનીઓ, કેન્દ્રીય બેંક (જેવી કે ભારતમા આરબીઆઇ) ઇન્વેસ્ટમેન્ટ મેનેજમેન્ટ ફર્મ, બ્રોકર અને સામાન્ય રોકાણકાર સામેલ હોય છે. કરન્સી ટ્રેડિંગમાં લેવડદેવડ હંમેશા જોડી એટલે કે પેરમાં કરવામાં આવે છે. ઉદાહરમ તરીકે, USD/INR રેટનો અર્થ એક અમેરિકી ડોલર ખરીદવામાં કેટલા રૂપિયા લાગશે. તમે BSE, NSE, કે MCX-SX જેવા એક્સચેન્જો દ્વારા કરન્સી ટ્રેડ કરી શકો છો.
કોમોડિટી (Commodity)
કોમોડિટીમાં એગ્રીકલ્ચર પ્રોડક્ટ, એનર્જી અને મેટલ જેવી દરરોજની વસ્તુઓનું ટ્રેડિંગ થાય છે. કોમોડિટીમાં રોકાણ કરવાનો સૌથી રીત ફોરવર્ડ કોન્ટ્રાક્ટ છે. જેમાં ભવિષ્યની કોઇ તારીખ પર ખરીદી કે વેચાણની સુવિધા પ્રદાન કરવામાં આવે છે. ટ્રેડિંગ મલ્ટી કોમોડિટી એક્સચેન્જ, નેશનલ કોમોડિટી અને ડેરિવેટિવ્સ એક્સચેન્જ સહિત અન્ય એક્સચેન્જોના માધ્યમથી કરી શકાય છે.
પર્સનલ ફાઇનાન્સ અંગે લેટેસ્ટ અપડેટ મેળવવા માટે Money9 App ડાઉનલોડ કરો