Money9: કાર લોન, હોમ લોન કે પછી પર્સનલ લોન, કોઇપણ લોન લેતા પહેલા કી ફેક્ટ સ્ટેટમેન્ટ જરૂર વાંચો. ઘણાંબધા લોકોને એ પણ ખબર નથી હોતી કે Key Fact Statement શું હોય છે, તો પછી, તેને વાંચવું, એ તો દૂરની વાત છે. લોન ભલે સરળતાથી મળી જાય પરંતુ તેને ચુકવવી એટલી સરળ નથી હોતી. મુશ્કેલી ત્યારે વધી જાય છે જ્યારે લોનના મોંઘા ઇન્ટરેસ્ટ રેટની સાથે-સાથે તેમાં ઘણી અન્ય ફી પણ જોડી દેવામાં આવે છે અને તેની તમને ખબર પણ નથી પડતી. એટલે બેંક કે NBFC પાસેથી Key Fact Statement માંગવું અને તેને ધ્યાનથી વાંચવું ઘણું જ જરૂરી છે.
હવે સવાલ એ ઉભો થાય છે કે Key Fact Statement છે શું?
Key Fact Statement અથવા KFS હકીકતમાં એક નાનકડો ડોક્યુમેન્ટ છે જેમાં લોન સાથે સંકળાયેલા બધા ચાર્જિસ લખેલા હોય છે. લોન લેતી વખતે બેંક કે NBFC તમને ઢગલો પાનાની ફાઇલો પકડાવી દે છે જેને વાંચતા વાંચતા તમે બોર થઇ જશો. અહીં Key Fact Statement અસરકારક સાબિત થાય છે. આ એક પાનાનો ડોક્યુમેન્ટ હોય છે જેને તમે સરળતાથી વાંચીને લોનનો ઇન્ટરેસ્ટ રેટ, લોનનો સમયગાળો, પ્રોસેસિંગ ફી, ફોરક્લોઝર ચાર્જિસ અને Late payment fee સહિત બધા ચાર્જિસ અને ફી અંગે જાણી શકો છો.
કેટલીક બેંકો અને NBFCs લોન એગ્રીમેન્ટ પર સાઇન કરતા પહેલા Key Fact Statement આપે છે, પરંતુ બધા આવું નથી કરતા. તેથી આરબીઆઈએ તાજેતરમાં એક મહત્વપૂર્ણ પગલું ભર્યું છે. સેન્ટ્રલ બેંકે તમામ બેંકો અને NBFCs માટે લોન લેનારાઓને Key Fact Statement આપવાનું ફરજિયાત બનાવ્યું છે. અત્યારે ડિજિટલ લોન અને નાની લોન આપતા એકમો માટે લેણદારોને Key Fact Statement આપવાનું ફરજિયાત છે. પરંતુ હવે ફિઝિકલ લોન આપતી બેંકો અને NBFCએ પણ આ સ્ટેટમેન્ટ આપવું પડશે.
મોટાભાગના ગ્રાહકો લોનની કોસ્ટને સંપૂર્ણરીતે સમજી નથી શકતા. જ્યાં એકબાજુ વ્યાજ દરનો ઉલ્લેખ સ્પષ્ટરીતે કરવામાં આવતો હોય છે પરંતુ બીજી બાજુ એડિશનલ ફી જે પૂરી કોસ્ટ પર અસર કરે છે, તે અંગે સ્પષ્ટપણે કશું જણાવવામાં નથી આવતું. જેના કારણે, લોન લેનારા માટે, ખાસ કરીને નાની લોન અથવા પર્સનલ લોન લેનારાઓ માટે, વિવિધ લોન પ્રોડક્ટ્સની તુલના કરવી અને લોનની એક્ચ્યુઅલ કોસ્ટને સમજવી મુશ્કેલ બની જાય છે.
નિષ્ણાતો કહે છે કે લોન એગ્રીમેન્ટમાં ફી, ચાર્જિસ અને પેનલ્ટી સંબંધિત ઘણા સેક્શન હિડન હોય છે. KFSથી લોન લેનારાઓને એક સરળ ટેબલ ફોર્મેટમાં આ બધાની સમરી એટલે કે ડિટેલમાં સંપૂર્ણ માહિતી મળે છે. એટલે લોન લેતી વખતે Key Fact Statement માંગવું જરૂરી છે. આરબીઆઇના નિર્દેશ બાદ જો કે કેએફએસ આપવું અનિવાર્ય બની ગયું છે, એવું પણ બની શકે કે બેંક અથવા એનબીએફસી તેને આપવામાં ડિલે કરે અને કોઈ બહાનું બનાવે. આવી સ્થિતિમાં લોનધારકે શું કરવું જોઈએ તે જાણવું અને સમજવું પણ જરૂરી છે.
KFS એટલા માટે પણ વાંચવું જોઈએ કારણ કે તેને વાંચ્યા પછી તમે એન્યુઅલાઇઝ ઇન્ટરેસ્ટ રેટ અને એન્યુઅલાઇઝ પર્સન્ટેજ રેટ એટલે કે APR વચ્ચેનો તફાવત સમજી શકશો. એક તરફ Annualized interest rate એ લોન પર વસૂલવામાં આવતો વાર્ષિક વ્યાજ દર છે, તો બીજી બાજુ APRમાં લોન સાથે સંકળાયેલા તમામ ખર્ચનો સમાવેશ થાય છે. આમાં પ્રોસેસિંગ ફી, ઇન્સ્યોરન્સ ચાર્જ અને અન્ય અપફ્રન્ટ ચાર્જિસનો સમાવેશ થાય છે. આને એક ઉદાહરણથી સમજીએ, તમે કોઇ NBFC પાસેથી 1 લાખ રૂપિયાની લોન લીધી જેના પર વાર્ષિક વ્યાજ દર 18 ટકા છે અને તમારે આ લોન 3 વર્ષમાં ચૂકવવાની છે, તો આવા સંજોગોમાં APR 20.16 હશે. તમે આને આ ચાર્ટ પરથી સમજી શકો છો. તેથી, KFS માં સૌથી પહેલા APR જોવું જરૂરી છે.
તેથી, key fact statement માંગવું અને તેને વાંચવું-સમજવું જરૂરી છે.એટલે કે, key fact statement એ key છે જે લોન સંબંધિત ખર્ચની મુશ્કેલીઓનું લોક ખોલે છે. તો key fact statement જરૂર માંગો, કારણ કે જો તમે લોનની જટિલતાઓને સમજશો, તો લોન ચૂકવવામાં સરળતા રહેશે. તેથી જાગતા રહો અને તમારા અધિકારો વિશે જાણતા-સમજતા રહો અને જોતા રહો જાગતા રહો.
પર્સનલ ફાઇનાન્સ અંગે લેટેસ્ટ અપડેટ મેળવવા માટે Money9 App ડાઉનલોડ કરો